Een Nederlander stimuleren om Polen te bezoeken is soms helemaal niet zo eenvoudig. Ons mooie land is immers niet gezegend met eerste klas oudheden, zoals Griekenland of Italië. Het weer in Polen is vaak grillig, maar degenen die er een paar dagen voor uittrekken om een reis door het vaderland van Chopin te maken zullen zeker niet teleurgesteld worden!

 Al heel wat jaren zijn we lid van de Europese Unie en het is de moeite waard om te zien wat er gebeurd is in een land dat zich, de afgelopen tijd (ook door de EU) op veel manieren snel ontwikkelde. Het is echt heel interessant om eens een kijkje te nemen in het dagelijks leven achter het voormalige „ijzeren gordijn”! Mogelijk is ook een beperkte kennis van dit huidige land een reden waarom veel Nederlanders er niet naar toe komen. Sommigen weten niet dat ze hun rekeningen hier net zo goed met creditcards kunnen betalen als in Nederland, zelfs de meeste taxi’s. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Ook treft men er veel mensen, vooral jongeren, die Engels spreken. In toeristische gebieden kan men de serveersters in cafés of restaurants vaak ook in het Engels aanspreken.

De Oude Markt in Gdańsk / afb. Marek Angiel

Waarom Polen?

Een van de grootste attracties voor Nederlanders bij een bezoek aan Polen is het vergelijken van de beide culturen en de manier van denken. Als volken  zijn we duidelijk heel verschillend, De Nederlander is praktisch, en wij … nu ja, soms gedragen we ons wat onredelijk. We horen altijd de muziek in onze ziel! Maar om ons beter te begrijpen is een bredere kennis van de geschiedenis, tradities en psyche van de Poolse natie nodig.

Volksmuziek uit Pieniny / afb. Renata Głuszek

Een goed voorbeeld is onze relatie met de ruïnes van onze kastelen. Wij zijn trots op wat wellicht een beetje raar lijkt voor de gemiddelde Nederlander, die het ziet als een hoop oude stenen. Voor ons zijn het plekken verbonden met de vele verhalen uit de folklore, legendes en … over spoken. Ik weet dat veel Nederlanders niet in geesten geloven. Maar wij voelen graag wat spanning tijdens het bezoek aan oude landhuizen en kasteelruïnes. Als men om middernacht naar een oud middeleeuws kasteel gaat, kan men de witte schim van een dame zien die, van de toren, naar beneden is gegooid vanwege haar echtelijke ontrouw, het onwettige kind, levend begraven in de muur achter de openhaard, horen huilen, de zwarte ridder horen rammelen met zijn ketens of de zwarte hond, beschermer van de verborgen schat, horen grommen. Een verborgen schat is een belangrijk deel van de legenden die verband houden met oude kastelen. Houdt u van dergelijke verhalen die de haren ten berge doen rijzen en het bloed doen stollen, neem dan een intrek in een hotel dat gevestigd is in een gerestaureerd kasteel.

Het spoor van houten orthodoxe kerken en kerken / afb. Marek Angiel

Terzijde: er is een brede waaier van hotels om uit te kiezen in Polen maar het is ook mogelijk om voor de korte termijn appartementen te huren in grotere steden als Krakau, Danzig, Breslau en Warschau. Ze zijn gelegen in aantrekkelijke delen van de, vooral oudere, steden. De huur ervan is doorgaans heel schappelijk.

 De Nederlander in Krakau

Ik weet persoonlijk hoe spannend het is om een tocht door Polen te maken met een Nederlander. Ik nodigde mijn Nederlandse vriend (die Krakau wilde zien) uit, hij zag een stukje Polen en wilde meer zien. Als jongetje las hij het verhaal van de Krakauer trompetter en ik hielp hem om zijn wens, die bekende melodie gespeeld door een trompet op de toren van de Mariakerk, te horen. We hoorden haar vaak terwijl we koffie dronken op de terrassen van het oude marktplein en de traditionele Poolse appeltaart met ijs aten, of terwijl we door Sukiennice – de renaissance supermarkthal – wandelden.

 Cracow – Sukiennice / afb. Marek Angiel

Ook namen we de tijd om het koninklijke kasteel Wawel en de kathedraal, waar de graven van vrijwel alle Poolse koningen en hun familie te zien zijn, te bezoeken. Verder besteedden we een dag aan een bezoek aan de oude joodse wijk Kazimierz, met haar oude synagogen en begraafplaatsen. Met name de joodse boekhandel is een bezoek meer dan waard. Zie verder: Betoverend Krakau.

Toeristen die met de auto een bezoek aan Krakau brengen kunnen een rondrit langs de keten van middeleeuwse kastelen, genaamd „Adelaarshorsten” (nesten), maken. Dit is het oude verdedigingssysteem van het land in de 14^de eeuw. Die horsten liggen nu grotendeels in puin, maar ze zijn zeer schilderachtig dankzij de perfecte samenstelling van witte muren en de witte kalkrotsen waarop ze gebouwd zijn.

Kasteel Ogrodzieniec

 Reizen door Polen

Een bezoek aan Polen met de auto is nu heel comfortabel. Dankzij de EU-subsidies is de toestand van de wegen sterk verbeterd. Daarbij bleek het een groot voordeel een Nederlandse GPS (Tom-Tom) te hebben. Er is geen betere manier om het land, een van de grootste in Europa! te bezoeken.

Doordat mijn vriend terug wilde komen, zijn er nog wat* routes uitgeprobeerd: één door het zuidwesten, één door de noordelijke delen en één door het midden naar het zuid-oosten van het land:

Die eerste ging door Neder-Silezië (Zuidwest-Polen), dit is één van de mooiste regio’s van Polen. De groene heuvels met hun weelderige weiden en de kronkelende wegen veroverde meteen zijn hart, hoewel hij beweert een echte polder-man te zijn die ervan houdt om verre horizonten te zien. We zagen er de middeleeuwse Piastkastelen en ook een paar mooi gerestaureerde Duitse paleizen die tegenwoordig verschillende functies vervullen: culturele, sociale, toeristische centra, hotels of restaurants.

Ter zijde: sommige van die paleizen hebben een band met Nederlandse eigenaren, zoals bijvoorbeeld het Wojanow-paleis. Maar nog veel interessanter zijn de overblijfselen van het prachtige neogotische paleis in Kamieniec Ząbkowicki (Kamenz), dat in de 19^de eeuw in gebouwd is door de prinses Marianne der Nederlanden (dochter van de Koning Willem I en zijn vrouw koningin Wilhelmina van Pruisen), de eigenaresse van de landstreek Kłodzko. (Lees ook: Een dame uit Nederland.)

Door haar economische activiteiten was ze verdienstelijk voor deze streek. De herinnering aan haar wordt nog steeds in ere gehouden. Het is wel jammer dat Kasteel Kamenz geplunderd en vernield werd in de Tweede Wereldoorlog, en zelfs bijna opgeblazen. Het heeft zo’n dramatische geschiedenis. Die tijd van die roem verzinkt er nu in een duister verleden.

We begonnen echter onze Pools-Nederlandse tocht van de oude stad Wrocław (Breslau) uit. Deze stad heeft het op één na grootste en oudste marktplein in Polen, waarop een heel indrukwekkend middeleeuws renaissance raadhuis staat. Andere attracties van deze reis waren de 17^de eeuwse protestantse „Kerk van de Vrede” in Świdnica (op de UNESCO lijst), de twee echt grootse kastelen (Ksiaz en Czocha), verder een 900 jaar oude houten kerk, met de naam Wang, Karpacz een park met miniaturen (als in Madurodam) in Kowary en de voormalige uraniummijnen. Foto: Dwerg van Wroclaw, het symbool van de stad.

Neder-Silezië is ook een streek met veel mysteries die verband houden met de Tweede Wereldoorlog. In de buurt van Wałbrzych (Ik weet het, Poolse namen zijn soms vreselijk voor buitenlanders!) groeven de Duitsers grote ondergrondse gangenstelsels, bijna steden om, tot nu toe, onbekende redenen. Delen van deze tunnels zijn geopend voor het publiek. Het was een deel van het grote militaire Project „Riese” (Reus) en er wordt van gezegd dat ze misschien verband hielden met een geheim wapen in ontwikkeling.

Riese complex in Uilengebergte, Walim

Niet ver daar vandaan staat het Czocha kasteel, vooral maar niet alleen bekend door de uitspattingen van hun heren, die graag hun ontrouwe vrouwen in de put gooiden (die put bestaat nog steeds, maar is afgedekt met ijzeren staven voor het geval iemand „neigingen” krijgt) maar ook vanwege zijn eigen oorlogsgeheimen. Zoals men ziet is er „voor elk wat wils” in deze pittoreske streek: voor de liefhebbers van geschiedenis en relikwieën; van de oorlogen en hun mysteries; voor hen die op zoek zijn naar rust en gezondheid; voor hen die houden van prachtige kuuroorden en voor bezoekers die houden van de toeristische routes door de Sudeten.
Lees ook: Neder-Silezië en Neder-Silezië 2.

 Een bezoek aan het noorden van Polen

Tijdens onze derde reis gingen we naar Gdansk en Żuławy, dat ook wel „Klein Holland” wordt genoemd. Żuławy is een echte polder (ja, we hebben alles in Polen: bergen, zee, meren, vlaktes, jungles, polder en zelfs … een woestijn), die polders werden in de 16^de eeuw gemaakt en bevolkt door Nederlanders die hun toevlucht in Polen zochten om te ontkomen aan religieuze vervolging.

Een „verplichte” plaats om te bezoeken is het beroemde kasteel Malbork, de grootste Europese gotische vesting, in de middeleeuwen gebouwd door de Duitse Orde. (Er zijn veel andere overblijfselen van Duitse kastelen in het noorden van Polen. Andere routes zijn er dus ook de moeite waard). We hebben enkele dagen in het gebied Mazury, vol glooiende heuvels, meren en ooievaars vertoefd (het is heel eenvoudig om er hazen, herten en ooievaars tegen te komen). Verder is het moeilijk om niet verliefd te worden op het prachtig verlichte Toruń, de stad waar Nicolaas Copernicus („en toch draait ze”) werd geboren.

Toruń, panorama ’s nachts

Er zijn natuurlijk vele andere interessante routes door Nederlanders te kiezen. Wanneer men wat vermoeid raakt van de opeen gepakte verworvenheden van de welvaartsstaat in het kleine land (Nederland is ongeveer tweemaal zo groot als de Poolse provincie Neder-Silezië) dan kan men op veel verschillende plaatsen terecht waar de natuur in overvloed, en nog steeds betrekkelijk onaangetast door de mens, aanwezig is.

Ook stel ik u voor Warschau te bezoeken. Deze stad werd volledig verwoest tijdens de tweede wereldoorlog maar is met zorg gerestaureerd aan de hand van de 18^de eeuwse, schilderijen van Bernardo Belotto „Canaletto”. Hollanders zouden, net als bijvoorbeeld in Rotterdam, een volledig nieuw centrum gebouwd hebben, is het niet?

Oude Markt, Warschau / afb. Marek Angiel

Ook als de zomer voorbij is, is Polen aantrekkelijk. In de winter kan men genieten van het skiën in het Sudeten- of het Tatra-gebergte (dat laatste is beroemd om de folklore van de hooglanders), of in ieder geval genieten van kermissen dan wel de toeristische paden bewandelen en de landschappen met de besneeuwde heuvels bewonderen.

Karpacz – Wang Kerk / afb. Dorota Mazur

Dit artikel heb ik geschreven om aan de Nederlanders te tonen dat er in Polen goede mogelijkheden zijn voor een fijne vakantie. Mijn land heeft echt veel aantrekkelijks, het biedt elk type bezoeker wel iets. Natuurlijk heeft Polen nog niet de westerse levensstandaard dus was het (nog?) vrij goedkoop voor de gemiddelde Nederlander. Er zijn veel uitstekende wegen en winkels, veel tankstations, goede hotels en restaurants en zoals ik al eerder heb vermeld, kunt u vaak de rekening betalen met een bank- of een creditcard. Mijn Nederlandse vriend was echt verbaasd over de vooruitgang van Polen dat twintig jaar geleden nog bekend stond om haar lege winkelschappen!

Historische zilvermijn in Tarnowskie Góry – UNESCO-lijst

Alleen een goede GPS en een reisgids en, met enig geluk, af en toe een Poolse tolk als aanvulling zijn nuttig. Kortom als men wat van avontuur en een „nadere kennismaking” met Polen houdt, is men van harte welkom.

Renata Głuszek

Een goed advies (Engels) – Visit Poland – The DON’Ts of Poland 

Impressies:
Polen: hart van Europa & U is uitgenodigd & Dit is Polen.

Foto’s: Marek Angiel, Renata Głuszek, Dorota Mazur, Wikimedia Commons