Voor elke Poolse man of vrouw is de polonaise de bekendste nationale dans. Ze wordt prachtig gedanst door de dansers gekleed in hun schitterende historische kostuums, zo getuigt ze van het trotse verleden van het land.

Alle Poolse nationale dansen – de polonaise, de mazurka, de oberek, de cracovienne en de kujawiak – zijn volksdansen die in heel Polen bekend zijn en ook overal vaak gedanst worden.

 POLONEZ (polonaise)

De meest bekende dans is de polonaise, haar naam stamt uit het Frans (polonaise betekent dus Pools). De echte „volkse” vorm wordt  „chodzony” (chodzić = lopen) genoemd. In de loop der tijd is deze polonaise uitgegroeid tot een populaire hoofse dans, traditioneel hèt begin van een bal. „Tijd voor de polonaise!” is de aankondiging, van de „dansmeester”, dat het bal gaat beginnen.

Pan Tadeusz – muziek van Wojciech Kilar

De Polonaise is van nature een statige dans, met sierlijke bewegingen van de dansers en slepende passen. De eerste twee maten zijn om de benen naar voren te brengen, terwijl in de derde maat de knieën een beetje moeten worden gebogen. Tijdens deze dans worden er verschillende figuren uitgevoerd (paar voor paar, de mars van vier, ⅛ maat, de brug, de slang, de slak, het doolhof). Dus moet de stoet van dansers geleid worden door een ervaren dansmeester. Tegenwoordig is de polonaise de verplichte dans waarmee het traditionele „nog honderd dagen” schoolbal (het laatste schoolfeest 100 dagen voor het begin van de eindexamens (studniówka) begint.

Een gewone polonaise & een schoolpolonaise

   MAZUR (mazurka)

Dit is de tweede hofdans van een volkse oorsprong. Hij is ontstaan in Mazovië (cen-traal Polen). De belangrijkste kenmerken zijn: het snelle tempo, met de springaccenten, de maatsoort ¾ met veel wisselende ritmen, het slepen, de bochten en pirouettes, daardoor is het een van de moeilijkste Poolse dansen. Tijdens haar hoogtijdagen werd ze gretig gedanst door de adel en door de (jonge) officieren van het Poolse leger. Haar grootste rol speelde deze dans tijdens de partities, toen werd deze dans – naast de polonaise – een symbool van patriotisme. De mazurka werd in heel Europa in de 18^de en 19^de eeuw verspreid door de officieren van de Poolse legioenen die in het leger van Napoleon Bonaparte vochten.

Er zijn twee soorten mazurka’s:

• Poolse dracht (kontusz, de nationale mannen-jurk) – meer impulsief:
  De opera „Halka“, muziek van Stanisław Moniuiszko 
  
• Ulaan mazur – dit is de salonversie, de show van mannelijke vaardigheden en temperament, maar met de vrouwelijke élégance, gratie en charme. (National Folk Ensemble „Mazowsze”). 

 KRAKOWIAK (cracovienne)

.Een wel zeer levendige volksdans uit de omgeving van Krakau, dateert uit de 16^de eeuw. Ze wordt gedanst in de 2/4 maat, met een karakteristiek gesyncopeerd ritme. De krakowiak eist van de dansers een hoog springvermogen. Aanvankelijk werd de dans alleen uitgevoerd op het platte land, maar na verloop van tijd bereikte hij ook de salons en werd toen mode in het gehele land:

Folk ensemble Wiwaty uit Pobliedziska

National Folk Ensemble Śląsk

.

OBEREK

.De snelste van de vijf nationale dansen, ook wel „obertas” genoemd. De Poolse naam verwijst naar de rotatie. Bij de oberek maken de dansers snelle draaiingen op één plek op de dansvloer. Kenmerken zijn: de snelheid, de maatsoort 3/8 en, net als bij de Mazur de accenten. Aan het einde van de 19^de eeuw verloor ook de oberek haar volkse karakter en werd het een dans van de hogere sociale klassen.

Uitgevoerd door dorpse dansers, Lublin

Folk ensemble „Silesia” – Oberek van Łowicz

.

KUJAWIAK

.De naam van deze dans verwijst naar de streek waar hij vandaan komt – Kujawy (het noorden van Polen). Het is een vrije dans in ¾ maat. De basis danspasjes zijn gebaseerd op de rotatie- en op langzaam lopen, soms met luide handtikken op het been. De kujawiak wordt altijd in een cirkel gedanst (langs de lijn van het wiel). Omdat hij is afgeleid van de bruilofts-dans, zijn de danspatronen en de thema’s flirterig. De muzikale toon is heel lyrisch.

Folk Ensemble Komorno

Op een bruilof, privé versie.

ren

Tekeningen: Zofia Stryjeńska