Hieronder presenteren wij een samenvatting van de onderzoeksresultaten van het master scriptie onderzoek van Silke van Herk, studerend aan Universiteit van Tilburg, over de sociale vergelijkingen onder Poolse Nederlanders met andere Polen in Nederland. Het doel was om de verschillen en overeenkomsten te vinden in de sociale vergelijkingen tussen Pools Nederlandse mannen en vrouwen. Voor dit onderzoek interviewde Silke negentien biculturele Poolse Nederlanders, waarvan dertien vrouwen en zes mannen. Bicultureel zijn betekent dat een persoon twee of meer culturen heeft geïntegreerd in zijn of haar identiteit. 

De oriëntatie in sociale vergelijkingen van biculturele mensen: Hebben Pools Nederlandse vrouwen en mannen dezelfde of verschillende oriëntatie wanneer zij zichzelf vergelijken?

Silke van Herk:

Voor deze studie heb ik negentien Pools Nederlandse biculturele mensen geïnterviewd, waarvan dertien vrouwen en zes mannen. Bicultureel zijn betekend dat een persoon twee of meer culturen in zijn of haar identiteit heeft geïntegreerd. Dit onderzoek ging over de processen van sociale vergelijking, en de invloed die gender heeft op deze processen. In de volgende tabel zijn de overeenkomsten en verschillen tussen mannen en vrouwen in hun sociale vergelijkings- oriëntatie gepresenteerd:

Overeenkomsten

Mate van vergelijking (hoog, laag, afwezig)

Tevredenheid binnen vergelijking dimensies

Geen onderscheid tussen de genders: – Vrouwen zien mannen als inspirerend en gelijk – Mannen zien vrouwen als voorbeeld in sommige   gebieden

Masculiene verwachtingen

Door instinct vergelijken met anderen van hetzelfde gender

Verschillen

Onderscheid tussen gender door mannen

Vrouwen blijken meer ambitieus te zijn

Sociale rollen: – Vrouwen zijn de verzorgers van de kinderen en het huishouden – Mannen zijn het hoofd van het gezin en verzorgen het inkomen

Vrouwen communiceren meer met anderen over hun vergelijkingen

Vrouwen worden onderschat en voelen zich inferieur

Als we focussen op de drie hoofdzakelijkste verschillen, (1) wordt duidelijk dat sommige mannen voornamelijk focussen op de vergelijking met andere mannen wanneer zij zichzelf vergelijking in het algemeen en als het gaat om hun prestaties. Ondanks dat de samenleving zich meer heeft bewogen richting gelijkheid van mannen en vrouwen in de afgelopen jaren, blijven sommige Pools Nederlandse mannen vrouwen zien als inferieur, volgengs de patriarchale ideologie, omdat vrouwen niet een zelf-relevant target zijn om mee te vergelijken omdat het hen niet help in de vorming van hun eigen identiteit. Maar, dit geldt niet voor alle mannen, die juist de conventionele gender rollen opzijzetten en zichzelf wel vergelijken met vrouwen, door de kennis en kunde van deze vrouwen te erkennen.

(2) De vrouwen in deze studie laten meer ambitie en zelfverbetering oriëntatie dan mannen zien, om uit de (3) stereotype rollen (van verzorgers) te stappen, en meer weerstand te bieden aan de patriarchale ideologie die ze hebben ervaren in Polen. Voor een lange tijd, wer de data gericht op het weerleggen van gender gerelateerde conflicten zorgvuldig gecensureerd door de socialistische staat, en veel vrouwen verwierpen het idee van genderongelijkheid, wat aangeeft dat persoonlijke identiteit niet werd gedefinieerd in termen van gender als een sociale categorie.  De vergelijking van vrouwen met mannen kan belangrijke informatie blootleggen over het potentieel dat vrouwen hebben in de door mannen overheerste samenleving, doordat vrouwen zichzelf omhoogduwen met hun eindeloze ambities, die mogelijk geïnspireerd zijn door mannen en andere vrouwen. Ondanks dat zij de sociale identiteit behouden van de vrouw, kan de betekenis hiervan veranderen in een meer moderne rol, die de conventionele rol achterlaat.

De overeenkomsten tussen mannen en vrouwen zijn zichtbaar in de mate van vergelijking, omdat beide genders aangeven zich veel, weinig of juist helemaal niet te vergelijken met anderen. Bovendien gaven alle respondenten aan tevreden te zijn in minstens één van de vergelijkingscategorieën; algemene vergelijking, succes/prestaties, sociaal leven, acties betreffende het leren of het doen van (nieuwe) dingen, en familie. Respondenten zagen soms geen verschillen tussen mannen en vrouwen, waarvoor vrouwen de redenering gaven dat zowel mannen als vrouwen inspirerend zijn voor hun eigen ambities, dat mannen en vrouwen gelijk zijn in hun vaardigheden en kennis, dat niet gerelateerd zou zijn aan gender. De mannen gaven aan dat beide genders een voorbeeld voor hen kunnen vormen, en dat kennis de belangrijkste factor is voor dit voorbeeld, ongeacht of het een man of vrouw is. Echter, mannen en vrouwen gave beiden aan dat ze bewust vergelijken met hetzelfde gender, wat mogelijk te verklaren is door de mate van belang dat men heeft bij het vergelijken met hetzelfde gender, door de hoge mate van relevantie in het vormgeven van de eigen identiteit. Dit kan zo zijn omdat men het gevoel heeft dat vergelijken met iemand van hetzelfde gender de meeste informatie geeft. Zowel mannen als vrouwen gaven aan dat er masculiene verwachtingen worden geplaatst op beide genders, maar dat vrouwen daarmee mogelijk meer moeilijkheden ervaren door de blijvende rollen van verzorgers van de kinderen en het huishouden.

Gelukkig vergelijken bijna alle respondenten met anderen en wordt daar het positieve van ingezien, onafhankelijk of deze persoon waarmee vergeleken wordt beter of slechter presteerde dan de respondent zelf. Als iemand beter presteerde dan zijzelf, was dit een inspiratie om te verbeteren en beter te presteren. Als iemand slechter presteerde, gaf dat inspiratie om te blijven streven naar goede prestaties en om niet stil te staan.

Om een gelijke, misschien meer soortgelijke, sociale vergelijkingsoriëntatie van mannen en vrouwen te bereiken, waarin beide gender worden erkend voor hun daden en niet per se voor hun gender, is het essentieel om te erkennen dat deze blijvende ongelijkheid wordt veroorzaakt door onnodige verwachtingen.