In Polen viert men, afhankelijk van de plaats, de naamdag of de verjaardag:
DE NAAMDAG
Polen is een zeer katholiek land, dus wordt er van oudsher de naamdag gevierd – de dag van de beschermheilige. In de streken Kashubië en Opper-Silezië wordt de naam-dag heel weinig gevierd daar geeft men voorkeur aan de verjaardag. De jarige krijgt meestal bloemen en soms een geschenk. De meest populaire namen zijn Joseph (Józef), Sophie (Zofia), Pieter (Piotr) and Paul (Paweł), Jan (Jan), Stan (Stanisław) en André (Andrzej). Enkele van die dagen worden op een aparte manier gevierd.
Christines naamdag (13 maart)
De naamdag van Christine wordt op een pompeuze manier gevierd met grote bijeen-komsten (elk jaar in een andere plaats) en met veel attracties.
Lublin 2016 / www.zjazdkrystyn.pl
André’s naamdag (30 november)
Zie Andrzejki 29 nov.).
Voorteken van wax / afb. Renata Głuszek
St Martin’s naamsdag (11 november)
Sint Maarten wordt in veel Europese landen gevierd en is in Polen het best bekend door de pittoreske processie in Poznan. Aan het hoofd van de stoet marcheert st. Maarten. De burgemeester van de stad Poznań geeft hem de stads-sleutels. De traditionele lekkernij in Poznań op deze dag is de heerlijk st. Martin croissant en het ganzenvlees. Sint Maarten wordt ook in enkele andere steden gevierd.
Feestelijke processie voor Sint Maarten (afb. Patnac) en een st. Maarten croissantje (afb. Radomil)
St Barbara Dag (4 december) – “barbórka”
In de mijnstreek Opper-Silezië is er echter één uitzondering: St. Barbara (is de naam van de 4de december) want St Barbara is de patrones van de mijnwerkers. Dus deze dag, met de naam „Barborka”, wordt zeer plechtig gevierd door de mijnwerkers. Die dag heeft wel de vorm van een zogenaamde „Karczma Piwna” (is „Bier-Kroeg”), waar de mijnwerkers (allen mannen!) veel drinken en ruwe grappen maken.
Bier kroeg in de “Wujek” steenkolenmijn, 2014 / afb.www.gwarkowie.pl/
Een beetje geschiedenis
De schrijfster van deze paragraaf herinnert zich de naamdagen gevierd op het platteland (in de jaren ’70, ’80) waar haar grootvader Peter leefde. Omdat zijn naamdag (heel erg populair) in juni viel, plukten familie en vrienden bloemen in hun tuinen en met dat gewone “tuinboeket” kwam men dan goede wensen brengen. Ter plaatse dronken ze dan één (of meer) glazen wodka, aten wat (stuk taart, brood, en ham) en ging dan die wensen weer naar een ander in het zelfde dorp brengen. Het was heel eenvoudig, zonder feestvertoon of uitnodigingen, etc.
DE VERJAARDAG
De manier waarop er nu met de verjaardagen wordt omgegaan is aan het veranderen, er verschijnen nieuwe gewoontes. Er is geen vaste regel meer. Een vrouw die haar verjaardag viert krijgt bloemen en een geschenk. Een man krijgt een geschenk (vaak een fles goede alcohol). Naaste familie (ouders, kinderen, broers, zussen, ooms en tantes kunnen geld geven in een envelop met een verjaardagskaart met ondertekende wensen) Dit is een goede manier om iemand te helpen zijn dromen te verwerkelijken.
TRADITIONELE VERJAARDAG
Het traditionele Poolse verjaardagsfeestje begint aan het einde van de middag (17 a 18 uur) en vindt, met familie en vrienden, thuis plaats. Het eten wordt bereidt door de gast-gevers. Sommige huisvrouwen maken een heleboel voedsel klaar.
Een beetje geschiedenis
In het verleden, toen Polen nog het land was van de lege schappen in de winkels (de jaren 70 en 80 van de 20ste eeuw), was ham zeldzaam (een luxe op dat moment). Het traditionele feestgerecht was toen een plantaardige salade gemaakt van dun gesneden aardappelen, wortels, peterselie, selderij, erwten. Alles gemengd met wat mayonaise.
De verjaardagstaart is een crème taart, versierd met kaarsen die worden uitgeblazen (het aantal geeft de leeftijd van de jarige aan) of met cijfers van was. Deze gewoonte wordt echter niet meer door iedereen volgehouden.
Taart gemaakt door Hania Błażyca
Een gebruikelijke verloop van een verjaardagsfeestje is alsvolgt:
– De gasten geven bij aankomst de goede wensen en geschenken aan de jarige (een geschenk behoort direct te worden uitgepakt en geprezen te worden door de jarige).
– De champagne toast met met het zingen van de traditionele verjaardagsliederen: Sto lat (Honderd jaar) en Niech mu gwiazdka pomyślności nigdy nie zagaśnie („Dat uw welvaartsster nimmer worde gedoofd”).
– Koffie, gebak en fruit.
– Een „koude schotel”: vlees, kaas, eieren, haring, salades en wat andere gerechten, meestal ook nog iets dat niet dagelijks, maar alleen bij een speciale gelegenheid wordt gegeten.
– Een „Warme schotel”: zoals gebakken vlees, stoofpot, geroosterd voedsel.
De gasten drinken verschillende soorten alcohol, sappen en mineraalwater. De Polen brengen een paar uur door aan de verjaardagstafel. Heel vaak bespreken ze hot topics uit de politiek wat de sfeer aan de tafel kan „verhitten”. (Andere favoriete onderwerpen hebben betrekking op de gezondheid).
Een verjaardagsfeestje kan ook plaatsvinden in: de tuin (barbecue), het restaurant of het café – afhankelijk van de leeftijd en de mogelijkheden. Sommigen bestellen catering service aan huis. Het restaurant en de catering is een optie voor de meer welvarende mensen. De jongeren kunnen gewoon een ontmoeting regelen met hun vrienden in een café.
Waar het de kinderen betreft: die hebben ook een verjaardagsfeestje thuis. Sommige ouders kiezen echter voor de gemakkelijkste oplossing en vieren het bij een McDonalds of een andere fast food keten.
De schoolkinderen trakteren klasgenootjes op snoepjes, de volwassenen nemen gebak mee naar hun werk voor hun collegae.
BIJZONDERE VERJAARDAGEN
De 1ste verjaardag (Pools: roczek = weinig jaar)
Wordt vooral in Opper-Silezië gevierd en is plechtiger en wordt als belangrijker gezien dan de andere verjaardagen. Bij zeer religieuze Sileziërs gaat deze verjaardag gepaard met een speciale mis waarin de één jaar oude jarige, in het wit gekleed, deelneemt met een krans van mirre: de meisjes op hun hoofd, de jongens in de hand of een met mirre versierde grote kaars.
www.olx.pl
Daarbij wordt een speciaal liedje gezongen: Toen Jezus op aarde liep.
Na de miss zegent de priester het kind en de peetouders. Het feest kan thuis of in een restaurant plaatsvinden. De verjaardagstaart moet zijn versierd met één kaars.
18de verjaardag
De „leeftijd van de onschuld” is dan al geruime tijd voorbij. Ooit was het gewoon een gebruikelijk verjaardagsfeestje met schoolvrienden, alleen de ouders gebruikten het om 
naar de bioscoop te gaan en de jongeren voor het eerst alleen thuis te laten. Vandaag is 18de verjaardag de dag waarop de volwassenheid begint, dus zijn de cadeaus wat erotisch (sexy ondergoed, zeep met de vorm van een penis, snoep in de vorm van een damesbroek om te worden gegeten, condooms, enz.).
Cream cakes (uiteraard gebakken zoetwaren) zijn versierd met chocolade penissen en borsten.
fot. www.cukiernie-torty-ciasta.pl
Soms worden er erotische dansen uitgevoerd op het feestje (niet altijd tot genoegen van de jarige (meestal een meisje, dat zeer verrast is door zo’n verjaardags presentje). Sommige jongeren geven 18 (pijnlijke) klappen op de billen van de jarige.
De vorm van deze gebeurtenissen is afhankelijk van de financiële mogelijkheden en, uiteraard, van individuele keuzes.
50ste verjaardag – “abraham”
Wordt vooral gevierd in Opper-Silezië. Het is, net als alle andere „kroon-jaren” (40, 60, 70, enz), wat feestelijker dan gewone verjaardagen. De „Abraham” viering gaat meestal gepaard met een mis. Polen hebben niet de gewoonte om hun huizen te versieren met speciale tekenen die aangeven dat het een 50ste verjaardag betreft.
