W Polsce, zależnie od regionu, świętuje się przeważnie albo imieniny, albo urodziny.
IMIENINY
Jak na bardzo katolicki kraj przystało, w większości Polski tradycyjnie świętuje się imieniny, czyli dzień świętego patrona. Imienin nie obchodzi się na Kaszubach oraz na Górnym Śląsku, gdzie dominują urodziny, czyli tzw. gyburstagi (z niem. Geburtstag). Solenizant otrzymuje kwiaty oraz ewentualnie drobny prezent. Najpopularniejsze imieniny wiążą się z Józefem, Zofią, Piotrem i Pawłem, Anną oraz Andrzejem. Niektóre z nich obchodzone są w bardzo specyficzny sposób.
Imieniny Andrzeja 30 listopada
Dzień przed to popularny dzień wróżb. Piszemy o nim w osobnym rozdziale 29.11 – andrzejki
Wróżba z wosku / fot. Renata Głuszek
Imieniny Krystyny (13 marca)
Hucznie świętują swoje święto Krystyny, organizując w ten dzień zloty solenizantek.
Lublin 2016 / www.zjazdkrystyn.pl
Imieniny Barbary (4 grudnia) – barbórka
Dzień św. Barbary – 4 grudnia – to wielkie święto górników, których patronką jest Barbara, toteż to święto celebruje się głównie na Górnym Śląsku. W kopalniach przybiera ono formę tzw. „Karczm piwnych” – męskiej popijawy i bardzo „męskich” żartów. Paniom wstęp zabroniony!
Karczma Piwna KWK Wujek, 2014 / fot. www.gwarkowie.pl/
Dzień św. Marcina (11 listopada)
Święto obchodzone w wielu krajach Europy, a w Polsce najbardziej znane z malowniczego pochodu w Poznaniu. Na jego czele kroczy św. Marcin, któremu prezydent Poznania wręcza klucze do miasta. W tym dniu tradycyjnie jada się rogale świętomarcińskie oraz gęsinę.
Pochód św. Marcina (fot. Patnac) i rogale świętomarcińskie (fot. Radomil)
Z historii
Niżej podpisana pamięta imieniny obchodzone na wsi (lata 70., 80.) Były to imieniny dziadka Piotra (bardzo popularne) w czerwcu, a więc rodzina i znajomi zrywali kwiaty w ogrodzie i z takim bukietem szło się składać życzenia. Na miejscu wypiło się kielicha, zjadło kawałek ciasta, chleb, wędlinę i szło składać życzenia dalej. Było skromnie, bez wielkiej celebry, zapraszania, itp.
URODZINY
Forma obchodzenia imienin czy urodzin obecnie zmienia się, powstają nowe zwyczaje. Nie ma żelaznej reguły. Obchodząca urodziny kobieta powinna dostać kwiaty oraz prezent, mężczyznom wręcza się prezent, np. alkohol. Przyjęte jest w bliskiej rodzinie wręczać pieniądze, w kopercie z kartką z życzeniami.
URODZINY TRADYCYJNE
Tradycyjna impreza urodzinowa odbywa się w domu, w gronie rodziny i przyjaciół. Nie są to zazwyczaj wielkie przyjęcia (choć niektóre gospodynie wciąż hołdują zasadzie: zastaw się, a postaw się), a poczęstunek przygotowują sami gospodarze.
Urodzinowym ciastem jest tort – może być ze świeczkami do zdmuchnięcia (liczba adekwatna do wieku lub odpowiednie cyfry), ale niekoniecznie.
Tort wykonała Hania Błażyca
Standardowy przebieg przyjęcia urodzinowego jest następujący:
– składanie życzeń przez gości po ich przybyciu i wręczanie prezentów
– wypicie lampki szampana połączone z odśpiewaniem piosenek Sto lat i Niech mu gwiazdka pomyślności nigdy nie zagaśnie
– kawa i ciasto
– tzw. zimna płyta: wędliny, sery, jajka, śledziki, sałatki oraz inne potrawy, zazwyczaj dodatkowo takie, których nie jada się na codzień, a najlepiej egzotyczne
– danie gorące (według własnego wyboru)
Z alkoholi podaje się wódkę, wino i inne trunki, zależnie od życzenia gości. Przy stole spędza się kilka godzin.
Przyjęcie urodzinowe może odbyć się w domu, w ogrodzie, w restauracji, w pubie (młodsi ludzie) – zależnie od wieku. Korzysta się także z cateringu. Restauracja i catering to opcja raczej dla zamożniejszych osób, ale można się też spotkać ze znajomymi po prostu przy piwie.
Dzieci częstują w tym dniu kolegów w klasie cukierkami, dorośli przynoszą do pracy ciasto.
URODZINY SPECJALNE
Pierwsze, czyli roczek
Obchodzone głównie na Górnym Śląsku. Bardziej uroczyste niż kolejne urodziny małego dziecka, imprezie towarzyszy bowiem msza, w której dziecko uczestniczy ubrane na biało i w mirtowym wianuszku. Śpiewana jest specjalna piosenka: Kiedyś o Jezu.
www.olx.pl
Po mszy ksiądz błogosławi dziecko i rodziców chrzestnych. Przyjęcie odbywa się w domu lub w restauracji. Urodzinowy tort musi mieć 1 świeczkę.
18-ka
Wiek niewinności dawno się w tej dziedzinie skończył. Kiedyś była to zwykła impreza urodzinowa w gronie kolegów i koleżanek, tyle że rodzice wychodzili do kina, aby dać młodzieży sposobność bycia samym. Dziś osiemnastkę traktuje się jak wejście w dorosłość, zatem prezenty mają charakter erotyczny (seksowna bielizna, mydełka w kształcie penisów, cukierkowe stringi do zjedzenia, prezerwatywy itp.). Zamawiane w cukierni torty są ozdabiane penisami lub czekoladowymi piersiami.
fot. www.cukiernie-torty-ciasta.pl
Bywa, że imprezę uświetnia taniec erotyczny (co nie zawsze budzi entuzjazm zaskoczonego takim prezentem solenizanta, zwłaszcza dziewczyny). W niektórych środowiskach solenizant dostaje boleśnie 18 razy po tyłku.
Rozmiar i charakter imprezy zależy jednak od możliwości finansowych i indywidualnych wyborów.
50 – „abraham”
Obchodzone głównie na Górnym Śląsku. Bardziej uroczyste, z mszą, ale nie różniące się wiele od tradycyjnych.
Renata Głuszek