Wielkanoc jest obchodzona w Polsce zgodnie z tradycją katolicką, w której znalazły jednak odbicie dawne wierzenia i tradycje pogańskie.

Święto trwa dwa dni (niedziela i poniedziałek), które są wolne od pracy. Było to niegdyś święto bardzo ważne nie tylko ze względów religijnych, ale i…. kulinarnych. Po miesiącach postu i niedojadania następował okres kulinarnego karnawału, w którym raczono się smakowitymi wędlinami (szynka, kiełbasy) i ciastami. Obowiązkowa była drożdżowa baba wielkanocna, a do jej sporzadzenia tradycyjny przepis nakazywał wziąć  60 jaj.

Wielkanocna baba

W polskiej tradycji są to święta bardzo rodzinne, obfitujące w różne zwyczaje i tradycje. Do dnia dzisiejszego przetrwał zwyczaj święcenia palm w tzw. Niedzielę Palmową (tydzień przed Wielkanocą). Dawniej uważano, że palemki mają chronić ludzi, zwierzęta oraz gospodarstwa przed czarami i złem. Istnieje rywalizacja, kto wykonał najwyższą i najpiękniejszą palmę. W Wielki Piątek obowiązuje ścisły post, a w sobotę chadza się do kościoła z tzw. święconką – koszyczkiem wypełnionym tradycyjnym pokarmem: jajka, wędzonka, sól, pieprz, chleb, baranek z ciasta i chrzan. Pięknie ozdobiony koszyczek zostaje poświęcony przez kapłana. (W niektórych regionach Polski zwyczaj ten rozpowszechnił się dopiero po II wojnie światowej.)

 Święconka

Tak święcono pokarm przed II wojna światową

Galeria zdjęć

Niedziela wielkanocna

 Osoby bardzo religijne rozpoczynają niedzielę wielkanocną od udziału w mszy, tzw. rezurekcji. Mniej praktykujący lub niewierzący rozpoczynają dzień od tradycyjnego śniadania wielkanocnego, na którym nie może zabraknąć pięknie ozdobionych jajek. Nie jest to zwyczaj oryginalnie polski, ale w Polsce tradycja zdobienia jaj jest bardzo bogata. Jajka się maluje lub wyskrobuje na nich wzory, a mistrzynie zdobienia tworzą z pisanek lub kraszanek prawdziwe dzieła sztuki.

Kraszanki

Tradycyjne potrawy polskiej Wielkanocy to: żurek wielkanocny, biała kiełbasa, szynka, jajka, ćwikła, chrzan…

Żurek

a ze słodkości baba wielkanocna, sernik i mazurek (prostokątny placek pokryty różnego rodzaju masą i delicjami). Nieodzowną ozdobą stołu jest baranek lub zajączek wielkanocny z cukru lub specjalnego ciasta. W czasie Wielkanocy można obdarować dzieci prezentami, tzw. zajączkiem.

 Mazurek

Lany Poniedziałek – śmigus-dyngus

 W ten dzień ludzie (na ogół mężczyźni kobiety) oblewają się wodą. Zwyczaj nawiązuje do starych wierzeń słowiańskich, które przypisywały wodzie właściwości zdrowotne i sprzyjające płodności, woda symbolizowała także radość z nadejścia wiosny. W chrześcijańskiej Polsce w niektórych regionach gospodarze rano kropili wodą święconą swoje pole. Zwyczaj ten przetrwał na południu Polski.

Polewanie wodą było zwyczajem wiejskim, ale przyjęło się także na dworach, ale wodę zastąpiły perfumy. Także obecnie praktykowane są obie formy. Najwięcej radości mężczyznom  sprawia skąpanie w wodzie kobiet leżących jeszcze w łóżku, ale i te nie pozostają bezbronne, szykując sobie na noc naczynie z wodą. Niestety, czasami lepiej nie wychodzić w ten dzień na ulicę, ponieważ można natknąć się na hordy młodzieńców oblewających bez pardonu kogo się da.

Generalnie poza uczestniczeniem w obrzędach religijnych Wielkanoc jest dniem wizyt rodzinnych i towarzyskich oraz wypoczynku.

(rg)

Zdjęcia: Wikipedia, Renata Głuszek, Kasia Olczak, Rose Liliana Baran